AİHM İÇTÜZÜĞÜNÜN 1 1 OCAK 2020'DE YÜRÜRLÜĞE GİREN 4 KASIM 2019 DEĞİŞİKLİKLERİNE İLİŞKİN BİLGİ NOTU
1. Kararların2 gerekçeli olmasıyla ilgili değişiklikler:
-
Tek yargıç tarafından verilen kabul edilemezlik veya kayıttan düşürme kararları (decisions) özet-gerekçeli (summary reasoning) olacaktır (İçtüzük md. 52A/1);
-
Üçlü Komite tarafından verilen kabul edilemezlik veya kayıttan düşürme kararları (decisions) ile Üçlü Komitenin, yerleşik içtihadın varlığı halinde verebileceği esas hakkındaki kararlar (judgments) gerekçeli olacaktır; 'decision' türündeki kararlar ise, özet-gerekçeli olabilir (İçtüzük md. 53/4);
-
Bölüm Başkanının, Tek Yargıç yetkisiyle verebileceği kabul edilemezlik veya kayıttan düşürme kararları (decisions) özet-gerekçeli olacaktır (İçtüzük md. 54/3);
-
Bölüm Başkan Yardımcısının, Tek Yargıç yetkisiyle, ihtiyati tedbir (interim measure) talebi içeren başvurunun kabul edilemezliğine karar vermesi durumunda, bu karar (decision) özet-gerekçeli olacaktır (İçtüzük md. 54/4);
2. Kararların yayımlanmasıyla ilgili değişiklikler:
-
Kural olarak, bütün kararlar (judgments, decisions) ve AİHM'nin, Bakanlar Komitesinin, AİHS ve Ek Protokollerin yorumu ile ilgili danışma talepleri üzerine verdiği görüşleri (advisory opinions – AİHS md. 47-49), AİHM kararları veri tabanında (HUDOC) yayımlanacaktır (İçtüzük md. 104A).
-
Kuralın istisnası olarak, aşağıda belirtilen kararlar, AİHM kararları veri tabanında (HUDOC) yayımlanmayacaktır (İçtüzük md. 104A):
- Tek yargıç tarafından verilen kabul edilemezlik veya kayıttan düşürme kararları (decisions) (İçtüzük md. 52A/1);
- Bölüm Başkanının, Tek Yargıç yetkisiyle verebileceği kabul edilemezlik veya kayıttan düşürme kararları (decisions) (İçtüzük md. 54/3);
- Bölüm Başkan Yardımcısının, Tek Yargıç yetkisiyle, ihtiyati tedbir (interim measure) talebi içeren başvurunun kabul edilemezliğine karar vermesi durumunda, bu karar (decision) (İçtüzük md. 54/4);
- Üçlü Komitenin özet-gerekçeli kararları (decisions) (İçtüzük md. 53/4);
-
Yukarıdaki düzenleme nedeniyle, İçtüzük md. 33/4 ve 78 kaldırılmıştır.
3.Kararların yazım dili ile ilgili değişiklikler:
-
AİHM tarafından aksine karar verilmedikçe, bütün kararlar (decisions) İngilizce veya Fransızca olarak yazılacaktır (Not: daha önce bu kural sadece Daire [Chamber] kararları için geçerliydi). Büyük Daire kararları ise, iki dilde, İngilizce ve Fransızca olarak yazılacaktır (İçtüzük md. 57);
-
Aynı kural, 'judgment' türündeki kararlar için tekrar edilmiştir (İçtüzük md. 76);
-
AİHM'nin, Bakanlar Komitesinin, AİHS ve Ek Protokollerin yorumu ile ilgili danışma talepleri üzerine yetkisizliğine ilişkin gerekçeli kararı ve söz konusu taleplere ilişkin görüşleri (advisory opinions), iki dilde, İngilizce ve Fransızca olarak yazılacaktır (İçtüzük md. 88/1B)
4. Uygulama Yönergelerinden (Practice Directions), AİHM İçtüzüğünün eki sayılan 3 "Başvurunun Yapılması" (Institution of proceedings) başlıklı yönergede değişiklik:
-
Yönergenin, "Grup başvuruları ve çok sayıda başvurucu" (Grouped applications and multiple applicants) başlığı altında, md. 15'te öngörülen, başvurucuların temsilcisi tarafından AİHM'ye sunulması gereken ve başvurucuların kişisel bilgilerini içeren tablo için, başvurucu sayısı 5'ten 10'a çıkarılmıştır4.
1 AİHM İçtüzüğü'nün (Rules of Court) Türkçe çevirisi 1.6.2015 tarihlidir (bkz., https://www.echr.coe.int/Documents/Rules_Court_TUR.pdf). AİHM İçtüzüğü, bu tarihten sonra, 1.1.2016; 14.11.2016; 16.4.2018; 1.8.2018; 3.6.2019; 9.9.2019 ve 4.11.2019 tarihlerinde olmak üzere, 7 kez değiştirilmiş ancak Türkçeye çevrilmemiştir.
2 Kararlar iki türlüdür: 1) "Judgment", 2) "Decision":
-
Judgment: (i) AİHS md. 42. ve 44'te belirtilen – esas hakkında karar; (ii) esas hakkındaki karardan ayrı olarak, AİHS md. 41 uyarınca verilen adil tatmin (just satisfaction) (tazminat) kararı; (iii) kabul edilebilirlik kararından sonra, AİHS md. 37'ye göre verilen kayıttan düşürme kararı (ayrıca bkz., AİHM İçtüzüğü md. 43/3).
-
Decision: (i) AİHS md. 35'te belirtilen kabul edilemezlik kararı; (ii) kabul edilebilirlik kararından önce, AİHS md. 37'ye göre verilen kayıttan düşürme kararı (ayrıca bkz., AİHM İçtüzüğü md. 43/3); (iii) AİHS md. 39'da belirtilen dostane çözüm kararı.
3 Bu yönergenin, AİHM İçtüzüğünün 45 ve 47. maddelerinin eki niteliğinde olduğu, yönergenin 1 no.lu dipnotunda belirtilmiştir.
4 Bu değişiklik 27.11.2019'da yapılmıştır.